1404/02/17

بسم الله الرحمن الرحیم

گزارش بازدید جمعی از اساتید و دانشجویان دکترای گروه مطالعات منطقه‌ای از دانشگاه موصل

روز ۸ اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۴ مصادف با ۲۸ آوریل ۲۰۲۵ میلادی، جمعی از اساتید گروه مطالعات منطقه‌ای دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران به همراه تعدادی از دانشجویان دکترای مطالعات خاورمیانه از دانشگاه موصل واقع در شهر موصل عراق بازدید کردند. طی این بازدید ابتدا دیداری با رییس محترم دانشگاه موصل و معاونین ایشان در دفتر ریاست دانشگاه صورت گرفت. از دانشکده حقوق و علوم سیاسی در این جلسه جناب آقای دکتر صفوی مدیر محترم گروه مطالعات منطقه‌ای و عضو هیات علمی گروه مطالعات خاورمیانه، جناب آقای دکتر صباغیان معاون محترم مالی و اداری دانشکده حقوق و علوم سیاسی و عضو هیات علمی گروه مطالعات اروپا، جناب آقای دکتر هوشی سادات عضو محترم هیات علمی گروه مطالعات خاورمیانه، جناب آقای دکتر حسینی عضو محترم هیات علمی گروه مطالعات آسیای میانه و قفقاز، سرکار خانم دکتر نیکنامی عضو محترم هیات علمی گروه مطالعات اروپا، سرکار خانم دکتر واعظی عضو محترم هیات علمی گروه مطالعات آسیای جنوب شرقی و شش نفر از دانشجویان دکترای مطالعات خاورمیانه حضور داشتند.

در ابتدا جناب آقای دکتر وحيد محمود الإبراهيمي ضمن خوشامدگویی به گروه بازدید کننده، از شکل‌گیری و توسعه روابط دانشگاهی با ایران استقبال کردند. همچنین رییس دانشگاه موصل در این نشست به اهمیت این دانشگاه اشاره کرده و فرمودند دانشگاه موصل، پس از دانشگاه بغداد، دومین دانشگاه بزرگ عراق به حساب می‌آید. این دانشگاه در سال ۱۹۶۷ تاسیس شده و امروزه قریب به ۹۰۰۰ عضو هیات علمی دارد. در حال حاضر در این دانشگاه حدود ۵۵ هزار دانشجوی کارشناسی و ۵ هزار دانشجوی تحصیلات تکمیلی در ۲۴ دانشکده و سایر مراکز پژوهشی در حال تحصیل هستند. دانشگاه موصل دارای دو پردیس دانشگاهی است که دانشکده‌های ۲۴گانه آن میان این دو پردیس توزیع شده‌اند. در سال ۲۰۱۴ و در پی حمله داعش، ساختمان‌های دانشگاه موصل به آتش کشیده شد و بناها و زیرساخت‌های این دانشگاه آسیب بسیاری دید تا حدی که بازسازی آن در کوتاه‌مدت غیر ممکن جلوه می‌کرد. بخش عمده‌ای از تجهیزات این دانشگاه نیز در این حمله به سرقت رفت. با این حال، بر اساس گفته رییس دانشگاه، همت والای جامعه دانشگاهی موصل و کمک نهادهای بین‌المللی در نهایت به بازسازی بسیار سریع این دانشگاه و از سرگیری برنامه‌های آموزشی و پژوهشی آن منجر شد.

در این جلسه‌ به تفاهم‌نامه پنج ساله امضا شده میان دانشگاه موصل و دانشگاه تهران در سال ۲۰۲۳ نیز پرداخته شد و طرفین تمایل خود مبنی بر افزایش همکاری‌ها بر پایه این تفاهم‌نامه را ابراز کردند. بر اساس گفتگوهای صورت گرفته در این دیدار میان مدیر گروه مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران جناب آقای دکتر صفوی و ریاست محترم دانشگاه موصل این همکاری‌ها می‌تواند در زمینه بازدید‌های متقابل، برگزاری نشست‌ها و همایش‌های مشترک، تعریف پژوهش‌های مشترک به ویژه با موضوع روابط ایران و عراق، و چاپ مقاله در نشریات معتبر هر دو دانشگاه باشد.

همچنین جناب آقای دکتر صباغیان، معرفی مختصری از دانشکده حقوق و علوم سیاسی و گروه‌های علمی فعال در آن ارائه دادند وگروه مطالعات منطقه‌ای را معرفی کرده و درباره حوزه‌های فعالیت این گروه توضیحاتی دادند. در ادامه معاونین رییس دانشگاه موصل توضیح دادند که در این دانشکده دانشکده‌های حقوق و علوم سیاسی جدا از هم هستند و همچنین یک مرکز مطالعات منطقه‌ای در دانشگاه وجود دارد که رییس این گروه نیز در جلسه حضور داشت. آقای دکتر میثاق خیرالله جلود مدیر این مرکز با معرفی آن، توضیح دادند که برخلاف تقسیم گروه مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران به مناطق مختلف، در مرکز مطالعات منطقه‌ای دانشگاه موصل گروه‌های مطالعاتی بر اساس موضوع تقسیم شده و بدین شرح هستند: اقتصاد، علوم سیاسی و استراتژیک و همچنین تاریخ معاصر. در پایان برخی کتب منتشر شده توسط مرکز مطالعات منطقه‌ای دانشگاه موصل توسط رییس این دانشگاه به مدیر محترم گروه مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران اهدا شد. ایشان نیز، به نمایندگی از دانشگاه تهران، یادبودی با نماد دانشگاه تقدیم رییس دانشگاه موصل کردند.

پس از این دیدار بازدیدکنندگان به سمت ساختمان کتابخانه مرکزی دانشگاه موصل هدایت شدند. این کتابخانه که پیش از این دربرگیرنده تعداد زیادی کتاب از جمله چند صد هزار نسخه کتاب خطی بوده نیز در آتش‌سوزی‌های سال ۲۰۱۴ خسارات گسترده‌ای متحمل شده بود. کتاب‌های از بین رفته و سوخته در این واقعه تا یک میلیون نسخه تخمین زده می‌شود. در ورودی کتابخانه تصاویری از وضعیت ساختمان پس از آتش‌سوزی و مراحل بازسازی آن به نمایش گذاشته شده است. برخی نسخ خطی نجات‌یافته از آتش‌سوزی نیز در طبقه همکف ساختمان کتابخانه به نمایش گذاشته شده‌اند. از این میان می‌توان به نسخه قرآن خطی قدیمی با ترجمه فارسی نیز اشاره کرد. کتابخانه دانشگاه موصل پس از بازسازی با تجهیزات مدرن مراقبت و نگهداری از کتاب و همچنین دستگاه‌های نسخه‌برداری دیجیتال توسط نهادهای بین‌المللی از جمله یونسکو تجهیز شده است.

در ادامه نیز دانشکده باستان شناسی دانشگاه موصل توسط گروه مورد بازدید قرار گرفت و نشستی با سخنرانی رییس این دانشکده سرکار خانم دکتر یاسمین عبدالکریم محمد علی درباره تمدن منطقه و آثار باستانی آن در سالن همایش‌های این دانشکده به نام دکتر بهنام ابوالصوف برگزار شد.

تهیه و تنظیم: فاطمه نقدآبادی (دانشجوی دکترای مطالعات خاورمیانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران)

 

 

​​​​​​​